… gdy złośliwe bakterie, groźne wirusy i inne patogeny z groźnymi minami wnikają do organizmu, to centrum dowodzenia natychmiast ogłasza alarm. Do starcia z wrogiem ruszają nieustraszeni strażnicy odporności, czyli dzielna armia białych krwinek. To scena z odcinka na temat układu immunologicznego, która w fantastyczny sposób obrazuje dzieciom i rodzicom, jak przebiegają naturalne procesy obronne organizmu. Jak to w bajce, autorzy „Il était une fois… la vie” uprościli całe zagadnienie, ale z pewnością znali się na rzeczy. Co więcej, zapewnili nam mnóstwo frajdy i sporą dawkę edukacji! A teraz przyjrzyjmy się układowi immunologicznemu nieco bardziej fachowym okiem.
Z naszego artykułu dowiesz się:
Wiosenne przeziębienia, letnie infekcje, jesienny sezon grypowy i zimowe osłabienie… Dochodzą do
tego
zagrożenia
związane z pandemią COVID-19, smog i wiele innych chorób cywilizacyjnych. Twój układ immunologiczny
musi
się z nimi
mierzyć każdego dnia, aby neutralizować liczne niebezpieczeństwa i przebiegłe patogeny. Pytanie
brzmi,
czy możesz go
skutecznie wesprzeć, jak budować odporność i co to właściwie znaczy?
Zmień ten ważny
znak
zapytania w
przydatną
wiedzę i zyskaj pakiet przydatnych wskazówek, które możesz zmienić w pro-zdrowotną tarczę ochronną.
Przeczytanie tego
artykułu zajmie Ci tylko kilka minut, a informacje, które zdobędziesz, przydadzą Ci się na całe
życie!
A zatem,
życzymy Ci przyjemnej lektury i dużo zdrowia!
ZAAWANSOWANA „TECHNOLOGIA” MATKI NATURY
Układ odpornościowy (immunologiczny) to układ narządów, które aktywują i współrealizują
skomplikowane
procesy obronne Twojego organizmu. Mówiąc nieco prościej, jest to układ umożliwiający funkcjonowanie
w
środowisku, gdzie występują potencjalnie niebezpieczne patogeny. To dzięki jego aktywności, nie
każdy
kontakt z bakteriami, wirusami, czy innymi patogenami kończy się infekcją. Słowem, Matka Natura
wyposażyła nas w pewne mechanizmy, dzięki którym możemy przetrwać jako gatunek.
Pierwszymi elementami tej układanki jest skóra i błony śluzowe:
Czy wiesz, że
posiada zdolność rozróżniania komórek obcych od własnych? Jednak w sytuacji patologicznej, może dojść do sytuacji, gdy układ immunologiczny traktuje własne komórki jako wrogie, co może prowadzić do chorób autoimmunologicznych!
posiada pamięć immunologiczną, czyli zdolność zapamiętywania antygenów, z którymi miał wcześniej do czynienia? Dzięki temu, w przypadku powtórnego kontaktu reaguje znacznie szybciej i skuteczniej!
To właśnie one odpowiadają za przemianę i rozwój limfocytów z komórek macierzystych w czynne komórki, które podejmują walkę z patogenami. Pierwotnym narządem limfatycznym jest grasica, w której zachodzi dojrzewanie limfocytów T oraz szpik kostny. Ciekawostką jest fakt, że grasica zanika wraz z wiekiem.
Drugą kategorię stanowią wtórne narządy limfatyczne, które współdecydują o prawidłowym funkcjonowaniu komórek układu odpornościowego. Należą do nich:
Tak zwane białe krwinki należące do zwalczających patogeny komórek układu odpornościowego, dzielą
się
na różne rodzaje pod kątem aktywności biologicznej. Są to na przykład:
WRODZONA I NABYTA ZDOLNOŚĆ DO OBRONY
Układ odpornościowy broni organizm przed zakażeniem i infekcjami, ale jego funkcje ewoluują przez
całe
nasze życie!
Już w łonie mamy nasz organizm wykształca pierwsze mechanizmy obronne, dzięki którym zyskujemy odporność wrodzoną (nazywaną także nieswoistą lub dziedziczną). Warunkuje ją przede wszystkim budowa oraz funkcjonowanie skóry i błon śluzowych wspomaganych pierwotnymi mechanizmami obrony takimi jak: aktywność makrofagów czyli tzw. komórek żernych, a także substancji o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym takich jak lizozym czy laktoferyna.
W późniejszym czasie dochodzą do nich naturalne odruchy obronne, takie jak odksztuszanie, łzawienie, czy kichanie.
Drugi rodzaj oporności, to odporność nabyta, czyli swoista. Aby mogła zaistnieć (zostać wytworzona) konieczny jest kontakt naszego organizmu z antygenem. Gdy do niego dojdzie do walki ruszają limfocyty i inne komórki układu odpornościowego, a pamięć immunologiczna „zapisuje” rodzaj patogenu oraz sposób skutecznej obrony.
NA CZYM WŁAŚCIWIE TO POLEGA?
Gdy koronawirus w znacznym stopniu wpłynął na naszą rzeczywistość, to „budowanie odporności” stało
się
pojęciem, które odmienia się przez wszystkie przypadki. Warto pamiętać, że układu immunologicznego
nie
da się wzmocnić w jeden dzień, przyjmując magiczną tabletkę. Budowanie odporności to proces
łączący
wiele etapów i elementów. Aby zadbać o ich synergię warto zacząć od podstaw.
Gdybyśmy porównali układ odpornościowy do domu, to jego wzmocnienie należałoby rozpocząć od fundamentów.
1. Dbaj o skórę i błony śluzowe Staraj się więc utrzymywać odpowiednie nawilżenie błony śluzowej nosa, dbaj o stan jamy ustnej i zębów i nie zapominaj o zdrowiu intymnym.
2. Zmień złe nawyki żywieniowe Postaw na zbilansowaną dietę, która zaspokoi Twoje zapotrzebowanie kaloryczne. Możesz bazować na fachowej wiedzy ze specjalistycznej literatury lub po prostu udać się do dietetyka. Naprawdę warto to zrobić, aby uniknąć metody prób i błędów.
Poza stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety warto włączyć rutynową, ale racjonalną suplementację. Warto pamiętać, że sezonowość produktów będących źródłem cennych składników oraz obróbka termiczna (np. gotowanie, czy pasteryzowanie), która wpływa na zawartość substancji odżywczych, są także ważnymi argumentami przemawiającymi za suplementacją w pewnych okresach roku.
W kontekście odporności kluczowymi składnikami są:
Ponadto unikaj produktów wysoko przetworzonych oraz słodyczy i słodzonych napojów, alkoholu oraz żywności typu fast food.
Czy wiesz, że...
procesy przetwarzania żywności i/lub jej długoterminowe przechowywanie wpływają na zmniejszenie ilości cennych witamin i składników mineralnych?
nawyki żywieniowe w znacznym stopniu wpływają na kondycję układu immunologicznego oraz budowanie odporności?
3. Zaopiekuj się mikrobiotą jelitową
Wspomnieliśmy już, że błona śluzowa jelit ogrywa bardzo ważna rolę w układzie immunologicznym oraz procesie budowania odporności. Dodajmy, że ze śluzówką jelit związana jest tkanka limfatyczna (GALT - gut-associated lymphoid tissue), która odpowiada nie tylko za ochronę jelit, ale również za rozpoznawanie i walkę z różnymi czynnikami chorobotwórczymi.
A zatem:
4. Eliminuj stres
… łatwo powiedzieć, prawda? Zmiany cywilizacyjne, tempo pracy i ostatnio pandemia COVID-19 nie
sprzyjają
życiu w spokoju. Stres jest nam oczywiście potrzebny, aby normalnie funkcjonować, ponieważ warunkuje
wiele naturalnych mechanizmów w organizmie.
Gdy jest go za dużo, lub gdy staje się przewlekły zmienia się z czasem w „cichego zabójcę”. W tym
publicystycznym określeniu jest sporo prawdy, ponieważ nadmiar stresu ma negatywny wpływ na
funkcjonowanie układu odpornościowego, a także może stać się bezpośrednią przyczyną powstania lub
nasilenia objawów wielu chorób.
5. Uprawiaj sport
… i wcale nie mówimy o biciu rekordów! Ruch na świeżym powietrzu zapewnia wielokierunkowy wpływ na
układ
immunologiczny.
Pamiętaj, że...
znacznie lepszym wyborem będzie spacer, jogging czy pływanie od wyczynowego uprawiania sportu. Paradoksalnie bardzo forsowne treningi mogą osłabić nasz układ immunologiczny!
Występuje m.in. we łzach, ale nie jest to powód do płaczu. Wręcz przeciwnie, bo laktoferyna to przeciwzapalna i immunomodulująca substancja, która naturalnie występuje w Twoim organizmie. Co więcej, możesz ją suplementować…
Bibliografia:
[1] Gleeson M. Effects of exercise on immune function. Sports Sci Exch 2015, 28(151), 1-6,
[2] Działo J., Niedźwiedzka-Rystwej P., Mękal A., Deptuła W., Charakterystyka tkanki limfatycznej błon
śluzowych przewodu pokarmowego i układu oddechowego, "Alergia. Astma. Immunologia" 15, 2010, 4.
[3] Artym J. Laktoferyna-niezwykłe białko. Wyd. Borgis. Warszawa 2013;
[4] Maywald, M., Wessels, I., Rink, L. (2017).:Zinc Signals and Immunity. International journal of
molecular sciences, 18(10), 2222
[5] Cohen HA, Varsano I, Kahan E, Sarrell EM, Uziel Y. Effectiveness of an herbal preparation containing
echinacea, propolis, and vitamin C in preventing respiratory tract infections in children: a randomized,
double-blind, placebo-controlled, multicenter study. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004;158(3):217–221.